1. Dış Ticaret: Ticaret,
üretilen mal ve hizmetlerin belirli bir ücret karşılığı son
kullanıcılara ulaştırılmasını sağlayan alım-satım faaliyetlerinin
tümüdür. Ticaret genel olarak, iç ve dış ticaret olmak üzere ikiye
ayrılır.
Dış Ticaret, malların ve sermayenin ulusal
sınırların dışına akışıyla ilgilidir. Dış ticaret alım satım
işlemlerinin teslimi açısından ithalat ve ihracat olmak üzere iki
şekilde gerçekleşir. Ülke ekonomisinin kalkınmasında ihracat önemli bir
yere sahiptir. Bu nedenle ülkelerde ihracatın artırılması, ithalatın
azaltılması önemli hedefler arasındadır. Ülkelerin bu hedeflere ulaşmak için aldıkları kararlar ve tedbirler dış dış ticaret politikasını
oluşturur.
Dış ticaret politikası açısından bir devletin dış
ticaretini etkileyebilecek unsurların başlıcaları yasaklar, gümrük
resmi, ticaret antlaşmaları, primler, sübvansiyonlar ve idari
korumacılık olarak sınıflandırılabilir. Bunlardan yasaklar, ithalat ve
ihracat yasaklarıyla transit geçiş yasakları şeklinde bir ayırıma tabi
tutulurken; gümrük resmi de aynı şekilde ithalat, ihracat ve transit
ticarette uygulananlar olarak üçe ayrılmaktadır.
Dış Ticaret İle İlgili Kavramlar:
Döviz: Uluslararası
ödemelerde geçerli olan, yabancı paralar, para işlevi gören her türlü
bono, çek, poliçe, kredi mektubu, havale ve benzeri varlıkların tümü.
Nakit şeklinde olan eldeki paraya “efektif”, nakde dönüştürülebilir
herhangi bir araç şeklinde olanlara(banka havalesi, ödeme emri, döviz
poliçeleri, mevduat sertifikaları, seyahat çekleri vb.) da “döviz” adı
verilmektedir.Döviz, çeşitli şekillerde ifade
edilebilen bir kelimedir. Türk Parasını Koruma Kanunu, dövizi efektif
dahil, yabancı parayla ödemeyi sağlayan her türlü hesap, belge ve araç
olarak ifade etmektedir.
Kambiyo: Kambiyo, para ya da para yerine geçen belgelerin değiştirilmesi işlemidir. Kambiyo senetleri ise, karşılığı yabancı para ile ödenmek üzere düzenlenen ve uluslararası ticarette kullanılan senetlerdir. Para
alım ve satımı ile ilgili işlemleri kapsar. Kambiyo senedi ise kıymetli
evrakın tüm özelliklerini taşıyan ve uygulamada en yaygın olarak
kullanılan kıymetli evrak çeşididir. Kanunen emre yazılı olarak
düzenlenen, içerdikleri hak bakımından mutlaka bir para alacağını konu
edinen, ekonomik alanda çok işlem ve etki gören önemlerinden dolayı Türk
Ticaret Kanunu’nda özel olarak düzenlenmiştir.Kambiyo, nakit para veya para yerine
geçen her türlü araç ve senetlerin alım ve satımı iken millî para ve
yabancı paraların dolaşımına ilişkin olarak kambiyo ise; para yerine
geçen ve ödeme aracı olarak kullanılabilen her türlü bono, çek, poliçe
ve diğer menkul kıymetler anlamında da tanımlanabilir.
Kambiyo Mevzuatı: Para ve diğer menkul
kıymetler ile maden ve taşların iç piyasada tedavülü ve ülkeden ihraç
veya ülkeye ithaline ilişkin usul ve esasları düzenleyen hukuki metinler
bütününe kambiyo Mevzuatı denilir.
FOB (Free On Board): Malların belirtilen
yükleme limanında gemi bordasına aktarılmasıyla satıcının teslim
yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir.
CIF (Cost, Insurance, Freight): Satıcının, mal bedeli ve
navlunun yanı sıra taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine
karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğü olduğu anlamına gelir.
CFR (Cost And Freight): İşleme konu olan malların,
belirlenen varış yerine kadar taşınması için gerekli olan masrafları ve
navlun bedelini satıcının ödemesi anlamına gelir.
Konvertibl Dövizler: Uluslararası para
piyasalarında bütün ülkelerce kabul gören ve bu sebeple bir diğer ülke
parasına serbestçe çevrilebilme imkânına sahip dövizlerdir.
Döviz Alım Belgesi (DAB): İhracat bedellerinin ve
ihracatçının bankası tarafından talep edilen banka komisyonlarının alışı
yapılırken düzenlenen belgeye denir.
Döviz Satım Belgesi (DSB): Dışarıya ödenen ithalat
bedelleri, aracı komisyoncunun komisyonları, yurt içindeki bankanın yurt
dışındaki muhabir şubelerinin talep ettiği komisyonlar vb. için
düzenlenen belgeye denir.
Döviz Tevdiat Hesabı (DTH): Gerek yurt dışında gerek yurt
içinde yerleşik gerçek veya tüzel kişilerin serbest tasarruflarında
bulunan döviz veya efektifler banka veya özel finans kurumlarında
açtırdıkları tevdiat hesaplarıdır. Bu hesaplardaki dövizlerin kullanımı
serbesttir.
Gümrük: Bir ülkenin
giriş ve çıkışında ticari hareketlerin denetim ve gözetiminin yapıldığı
yer olarak tanımlanır. Diğer bir tanımla da yurt dışına gidiş veya yurt
dışından dönüş sırasında gümrük işlemlerinin yapıldığı yerdir. Gümrük
işlemlerinin en önemli bölümünü dış ticaret işlemlerini yapan
işletmeleri ilgilendiren aşağıdaki bölümleri önem kazanmaktadır.
Gümrük tarifesi: Dış ekonomi
politikasının en eski ve en çok kullanılan araçlarından biridir. Tanımda
gümrük, belli bir malın gümrük sınırını geçişinde ödenen vergi ve
harçlardır. Tarife ise, uluslararası ticarete konu olan bütün mallara
uygulanan vergileri belirleyen listelerdir. Gümrük vergileri, gümrük
yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre
hesaplanır.
Eşyanın gümrük kıymet: Eşyanın gümrük
kıymeti, gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin belirli konularda
getirilen tarife dışı düzenlemelerin uygulanması amacıyla Gümrük Kanunu
ile Gümrük Yönetmeliği’nde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen
kıymettir. İthal eşyasının gümrük kıymeti deyimi, ithal eşyası üzerinden
advalorem sisteme göre gümrük vergisinin hesaplanmasına esas teşkil
edecek eşya kıymetini belirtir.
için aldıkları kararlar ve tedbirler dış dış ticaret politikasını
oluşturur.
Keyfi Yazılarım 